Hôm nay, ta sẽ đến với Đế quốc La Mã cổ đại
qua lăng kính của một cô gái trẻ.
Cô ấy đang hí hoáy vẽ bức chân dung tự họa
trong sảnh lớn của ngôi nhà khổng lồ của bố cô.
Tên cô bé là Domitia,
vừa tròn 5 tuổi.
Cô có một anh trai 14 tuổi.
Lucius Domitius Ahenobarbus,
cái tên được đặt theo tên Bố cô.
Các cô bé chẳng có cái tên dài ngoằng như thế
Rắc rối ở chỗ Bố cứ khăng khăng
gọi tất cả con gái của mình là Domitia.
"Domitia!"
Bố đang gọi Domitia người đang vẽ nguệch ngoạc trên cột
Domitia III.
Chị gái của cô là Domitia II, 7 tuổi
còn có một chị nữa, Domitia I, 10 tuổi.
Lẽ ra đã có bé Domitia IV,
nhưng Mẹ đã qua đời khi cố sinh bé 3 năm về trước.
Lằng nhằng quá phải không?
Người La Mã cũng thấy thế.
Họ có thể truy ra tổ tiên khi dò theo tên nam giới
những cái tên đẹp, đủ 3 phần
như là Lucius Domitius Ahenobarbus.
Nhưng sẽ rơi vào mớ bòng bong
khi tìm xem Domitia nào đã cưới ai
và Domitia đó là cô, hay là dì
hay là mẹ kế hay là ai ai đó
khi bắt đầu viết lại cây gia phả.
Domitia III không chỉ loay hoay vẽ vời trên cột
cô còn đang quan sát.
Bạn thấy đấy, từ rất sớm,
vào lúc tất cả bạn bè và khách khứa của bố cô
đến thăm nhà và bày tỏ lòng thành kính với ông,
Lucius Popidius Secundus, 17 tuổi,
người muốn cưới Domitia II
trong vòng 5 đến 7 năm tới,
cũng đến.
Có vẻ như mục tiêu của anh không phải vợ tương lai
mà là bố cô ấy.
Tội nghiệp Lucius, anh không biết bố của Domitia
nghĩ rằng anh và gia đình anh tuy giàu
nhưng vẫn chỉ là tôm tép ở Subura mà thôi.
Xét cho cùng, đó cũng là một phần của La Mã
đầy thợ cắt tóc và gái bán hoa.
Đột nhiên, tất cả đàn ông đều cùng Bố ra ngoài.
Một tiếng tiếp theo
khi Bố lên tòa
với một dàn thính giả
chực chờ tung hô tài hùng biện của ông
và xì xì chế giễu đối thủ.
Ngôi nhà giờ đây yên lặng hơn.
Những người đó sẽ không trở lại trong 7 tiếng nữa.
ít nhất là cho đến giờ ăn tối.
Điều gì xảy ra trong nhà trong 7 tiếng đó?
Cả ngày Domitia, Domitia và Domitia làm gì?
Đó là một câu hỏi khó!
Tất cả mọi điều người La Mã ghi lại
tư liệu mà ta có ngày nay đều do nam giới ghi chép.
Điều này khiến việc tìm hiểu về cuộc sống của phụ nữ trở nên khó khăn.
Dù sao thì, không thể chỉ có lịch sử của riêng đấng mày râu
nên chúng ta sẽ đi khám phá.
Đầu tiên có lẽ là từ sảnh chính.
Có một khung dệt thật lớn,
nơi người vợ út của Bố đang dệt áo.
3 cô bé Domitia, Domitia và Domitia
được giao việc quay sợi
những sợi này sẽ được dùng để dệt nên tấm áo vĩ đại kia
tấm áo hình elip và dài ít nhất 30 feet.
Người La Mã yêu hình tượng
người vợ dịu hiền ngồi dệt vải đan len.
Ta biết điều đó vì nó được khắc
trên bia mộ của rất nhiều phụ nữ La Mã.
Không giống như phụ nữ Hy Lạp,
phụ nữ La Mã ra khỏi nhà,
và đi bất kì đâu trong thành phố.
Các nàng đi tắm vào buổi sáng để tránh cái nhìn của đàn ông
hoặc tới bồn tắm dành riêng cho phụ nữ.
Vài cô nàng theo trào lưu mới nhất của những năm 70 sau Công Nguyên:
tắm khỏa thân khi các anh vẫn ở đó.
Không bao giờ thấy mặt các cô gái tại nơi có mặt đấng mày râu:
trong phòng Hội Nghị,
trong Tòa Phán Xét,
hay trong Viện Nguyên Lão.
Ở chốn công cộng, chỗ của họ là dưới mái vòm,
với vườn tược,
các bức tượng,
và những lối đi.
Khi Domitia, Domitia và Domitia muốn rời nhà
để đi đâu đó,
Mái vòm Livia chẳng hạn,
các cô cần sửa soạn.
Domitia II và Domitia III đã sẵn sàng.
Nhưng còn Domitia I, người đã đính hôn với Philatus
dự tính lên xe hoa trong 2 năm tới,
vẫn chưa chuẩn bị xong.
Cô nàng không hề chậm chạp, chỉ là có quá nhiều thứ cần làm.
Đính hôn nghĩa là cô sẽ phải đeo lên mình tín vật hứa hôn:
nhẫn đính hôn
và tất cả các món quà Pilatus đã tặng cho cô -
trang sức xúng xính,
khuyên tai,
vòng cổ,
mặt dây chuyền.
Có khi còn phải đeo vòng nguyệt quế nữa.
Tất cả những đồ lấp lánh ấy gào lên rằng
"Tôi sắp cưới cậu chàng 19 tuổi kia kìa
người đã tặng tôi cả đống thứ tôi đeo đây này!"
Trong lúc chờ đợi, Domitia II và Domitia III nghịch búp bê
tượng trưng cho chị gái của họ
người đã được hứa hôn.
Một ngày kia, búp bê sẽ được quyên tặng
cho Vệ thần hộ mệnh gia đình vào ngày chị cưới.
Okay, đã sẵn sàng.
Các cô gái bước lên kiệu do mấy anh nô lệ cao to vạm vỡ khiêng
Họ đi kèm các cô
đến gặp một người dì tại Mái vòm Livia.
Đung đưa trên vai các nô lệ,
các cô gái vém rèm ngó ra
nhìn xuống con đường đông đúc phía dưới.
Họ băng qua thành phố, vượt Đấu trường La Mã,
rồi xuống kiệu để vượt đồi
và tới Mái vòm Livia.
Được xây dựng bởi Livia, phu nhân của Hoàng đế đầu tiên - Augustus,
trên khu nhà của Vedius Polio,
một gã chẳng tốt lành gì.
Đã có lần, gã tính đem nô lệ
cho cá chình ăn thịt
chỉ vì anh ta vô tình làm rơi dĩa thức ăn.
May thay, Hoàng đế có mặt ở đó dùng bữa tối
và xoa dịu cơn giận của gã.
Nói về các cô gái, đến nơi, kiệu hạ xuống
và các cô ùa ra ngoài.
Thế là tay trong tay, từng đôi một,
họ sánh bước
tiến vào khu vườn với rất nhiều cột trụ.
Domitia III tách ra và chơi trò tô vẽ cột.
Domitia II thấy vậy cũng qua xem
nhưng cô chú ý hơn đến bức vẽ ở phía trên cây cột.
Cô ngắm nhìn bức vẽ các đấu sĩ
và cố tưởng tượng cảnh họ chiến đấu.
Chiến đấu là thứ gì đó xa vời với cô,
trừ phi cô đứng tít sau lưng Đấu trường.
Đứng đây, cô có thể quan sát
50.000 khán giả
nhưng sẽ thấy ít cảnh máu me chém giết.
Nếu thật sự muốn có một tầm nhìn thoải mái,
cô có thể trở thành tu nữ giữ lửa (trinh nữ Vesta)
và ngồi ngay hàng ghế đầu.
Nhưng cả đời đứng canh ngọn lửa thiêng
không phải là điều ai cũng muốn làm.
Domitia I gặp một cô bé 10 tuổi khác
cũng xúng xính trong đống tín vật hứa hôn.
Đã đến giờ về nhà.
Đến nhà sau tiếng đồng hồ thứ tám,
có vài chuyện xảy ra.
Một cái đĩa vỡ tan tành trên sàn.
Tất cả các nô lệ được triệu tập trong sảnh chính
chờ ông chủ đến.
Bố hẳn là sắp phát điên lên.
Bố chẳng đánh các con bao giờ.
Nhưng như mọi người La Mã khác,
ông tin rằng cần phải trừng phạt nô lệ.
Cây roi da vắt vẻo nằm chờ ông.
Có ma mới biết ai đánh rơi cái đĩa,
nhưng Bố đã gọi một quân hầu
nếu cần, có thể tra khảo họ bằng cực hình.
Người giữ cửa mở toang cửa trước.
Sự im lặng bao trùm lên những nô lệ đang lo lắng.
Người bước vào không phải là ông chủ
mà, thay vào đó, là một bà mẹ trẻ.
Con gái trưởng của ông chủ, 15 tuổi,
người đã kết hôn và sinh con.
Đoán xem tên cô ấy là gì nào
Xác suất từ 5 đến 10 phần trăm
rằng cô sẽ không qua khỏi lần vượt cạn,
nhưng đấy là chuyện của tương lai.
Tối nay, cô đến dùng bữa với gia đình.
Trong vai trò người mẹ trẻ,
cô chứng tỏ mình là người vợ tuyệt vời
bằng việc sinh con và duy trì nòi giống
cho họ nhà chồng.
Cả gia đình đi vào phòng ăn
và dùng bữa.
Có vẻ như Bố đã được mời ăn tối ở đâu đó.
Sau khi ăn tối xong, các cô bé đi qua sảnh
chào tạm biệt chị cả.
Kiệu sẽ đưa chị về nhà,
dưới sự hộ tống của các vệ sĩ.
Trở lại căn nhà,
các cô lại băng qua sảnh chính.
Các nô lệ,
già, trẻ, gái, trai,
vẫn đứng đợi ông chủ về.
Khi ông về, chắc chắn cơn thịnh nộ sẽ bùng nổ,
vì từ xưa tới nay quyền lực vẫn được duy trì
qua roi vọt hành hạ. Và sự trừng phạt
sẽ giáng lên bất kì nô lệ đáng ngờ nào.
Nhưng với các cô gái, lúc này đây,
đó là lên tầng trên và chuẩn bị đi ngủ.